Gisteren en eergisteren zijn we vanaf Yazd via Tabas ± 1000 km door twee woestijnen gereden. Het was daar momenteel niet echt heet, in de zomer kan het er meer dan 45 C zijn. Het was vaak heel vlak, soms echter glooiend en dan kwam je bij het omhoog gaan af en toe een bord tegen met het advies sneeuwkettingen te gebruiken. Uiteraard regelmatig kuddes kamelen gezien onderweg. Je wordt via, al of niet rood oplichtende, borden gewaarschuwd voor overstekende kamelen. Dat deed me denken aan Abu Dhabi waar je dat ook had en waarop mijn schoonzuster placht te zeggen 'humps ahead' (bij de 'speedbreaks' op de wegen werd deze waarschuwing gegeven).

We zijn nu Mashhad in het Noordoosten, onze laatste verblijfplaats in Iran. We zitten op ± 150 km van Afghanistan. (Eerder zijn we al in de buurt geweest van landen als Irak, Azerbedjan, Armenie en Georgie.) We hebben afscheid genomen van onze chauffeur Ali en zijn assistent Merdin. Twee fantastische mensen waar we van en mee genoten hebben.

Mashhad is de heiligste plaats voor de Shiitische moslims. Iran is het enige land waar het overgrote deel van de bevolking shiitisch is. De heilige schrijn van Imam Reza trekt elk jaar meer dan 12 miljoen bezoekers. De stad zelf telt 3 miljoen inwoners en oogt moderner dan je bij een nogal traditioneel islamitische populatie zou verwachten. Het inwonersaantal is met name sterk gestegen tijdens de oorlog met Irak (1980-88), om de simpele reden dat deze stad het verst van het strijdtoneel lag. Via de tv, grote borden langs de weg worden de mensen nog dagelijks herinnerd aan deze oorlog waarbij aan beide zijden 500.000 mensen om het leven kwamen. 300 dorpen en 87 steden werden door Irak gebombardeerd, 5 miljoen mensen verloren hun huis en 1,2 miljoen vluchtten naar elders in Iran. In Isfahan zijn we op een oorlogsbegraafplaats geweest: Glolestan-e-shohada (= rozentuin van de martelaren) wat heel indrukwekkend was. De oorlog heeft ook een massale geboortegolf veroorzaakt. Momenteel is bijna de helft van de bevolking onder de 25 jaar, ± 80 % kan lezen en schrijven en Iran beschikt over veel goed opgeleide arbeidskrachten.

We zijn vandaag naar het zeer uitgestrekte complex (75 ha) van Imam Reza geweest. Het geheel is sinds de revolutie van 1979 (Khomeiny) steeds groter geworden en breidt zich nog steeds uit. Het is een veelheid aan minaretten, moskeeen en gebedsruimten, met mozaiek betegelde wanden en ingangen enz. De shiitische moskeeen vallen binnenin vooral op door het gebruik van veel spiegelmozaiek. We hebben hier veel meer kunnen en mogen zien dan in Qom, Marian moest zich wel weer (voor de laatste keer) in haar chador hullen. Er waren uiteraard wel weer veel 'plumeau`s' aanwezig maar hier reageerden deze veel minder overspannen en streng dan in Qom.

Van reisgenoot Hans nog wat ervaringen betreffende van Isfahan e.d.:'Isfahan wat een geweldig mooie stad is dat, hetplein en de bruggen waren geweldig. Wat ook van belang is dat de vrouwen in Isfahan ook van bijzondere schoonheid waren. Een zwart jurkje tot halverwege de knie en daaronder een spijkerbroek, brengt dat alle aandacht naar het gezicht gaat en dat weten die meiden ook. Ze kijken je zonder schroom recht in je gezicht en dat maken ze zodanig op dat ik al eens een keer een op de stoepstaande brommer omver heb gelopen en bijna een groente uitstalinstallatie. Van Isfahanzijn we naar Shiraz gereden, ongeveer 450 km naar het zuiden, de wegen in Iran zijn goed. Er is een uitgebreid wegenaanlegplan en overal worden wegen verder aanpepast4 tot 6 baans is geen uitzondering, daar kunnen we echt nog wat van leren.'

We zijn een week geleden in Persepolis geweest. Een fantastische ervaring (Eric had ons in Nederland hier al enthousiast voor gemaakt). Het is een paleizencomplex waarvan de bouw startte in ± 518 voor Christus. Het is het grootste overgebleven meesterwerk van de antieke beschaving in het Midden Oosten.Hans schrijft hier het volgende over:'Gisteren heel vroeg opnaar Persepolis, zoek maar op via Google, een door Darius en later zijn zoon Xerxes gebouwd enorm paleis waar eens per jaar alle koningen en andere hoogwaardigheid bekleders uit het 'groot perzische rijk', Darius eer kwamen bewijzen, de nodige kado's brachten en belasting betaalden. Darius accepteerde de verschillende godsdiensten en gewoontes van de 26 rijken die hij had overwonnen en had daaromtrent een protocol opgesteld, dat indien wij dat protocolnu nog zouden hanteren de wereld er beduidend beter zou uitzien. Alexander de Grote heeft dit paleis geplunderd en had 3.000 kamelen nodig om alle zilver en gouden voorwerpen te vervoeren. Daarna is de boel in de brand gegaan, het rijk gedeeltelijk inhanden van Alexander overgegaan en zo was dat Perzische rijkvoorbij. De beeldhouwerken die nog over zijn, zijn van een enorme schoonheid zelfsharen van mens en dier zijn zichtbaar.' We hopen ook nog een keer foto`s van Persepolis op de site te kunnen plaatsen, nu lukt dat even niet.

We zijn nu halverwege onze Zijderoutereis en we genieten nog steeds. We hebben veel gezien en ervaren, soms teveel. Morgen gaan we naar Turkmenistan. De grensovergang aan Turkmeense kant schijnt een drama te (kunnen) zijn. We zullen zien. Marian en de overige vrouwelijke reisgenoten zullen wel blij zijn niet meer verplicht een hoofddoek te hoeven dragen. En we kunnen weer een biertje of een wodka drinken. Bavaria en nog een paar Nederlandse merken (o.a. Classe Royale) doen met hun Malt bier overigens goede zaken in Iran. Die Malt wordt zelfs ook in allerlei fruitsmaken verkocht, niet te drinken overigens (is Marian het niet mee eens).

Voorlopig even geen internetverhalen: in Turkmenistan en Kirgizstan is het onmogelijk, in Oezbekistan zou misschien kunnen. Bedankt voor alle leuke reacties. Het is ondoenlijk om erop te reageren, ze worden wel erg op prijs gesteld. Reacties blijven dus welkom, het stimuleert ons om toch om regelmatig wat te schrijven.